การปฏิบัติวิปัสสนาก็คือ เพื่อรู้ เพื่อละ และเพื่อแจ้ง ถามว่าเพื่อรู้อะไร เพื่อละอะไร และเพื่อแจ้งอะไร
ข้อนี้ขอตอบให้ทราบโดยการเปรียบเทียบตามหลักวิชาการว่า การเจริญวิปัสสนา ก็เช่นเดียวกับการาเจริญมรรคเพราะเป็นตัวทำงานด้วยกัน ตามหลักของอริสัจ ๔ แสดงไว้ว่า การเจริญมรรค ก็เพื่อรู้ทุกข์ การเจริญวิปัสสนาก็เพื่อรู้ทุกข์เช่นเดียวกัน ขณะที่กำลังกำหนดรู้ทุกข์อยู่นั้น ก็ละสมุทัย คือ ขอบไปพร้อมกัน ขณะที่กำลังเจริญ มรรค รู้ทุกข์ละสมุทัยอยู่นั่นเอง นิโรธ คือ ที่ทุกข์ดับกิเลสตับ ก็แจ้งขึ้นมาในขณะเดียวกัน
ฉะนั้นการปฏิบัติวิปัสสนา ก็เพื่อรู้ของจริง เพื่อละของจริง และเพื่อแจ้งของจริง